Ek weet, ek weet. “Die roepstem van die siel” klink soos iets wat ‘n wyse, gryskop monnik op ‘n bergtop vir jou sou sê terwyl hy tee drink uit ‘n koppie sonder ‘n oor. Dit klink groot. Abstrak. Iets vir filosowe en mistici, nie vir gewone mense wat net probeer oorleef tussen al die chaos van werk, familie en alles wat aangaan in die wêreld daar buite nie.

Maar toe kom dr. Carel Anthonissen by die Teologiedag en sê: “Die siel is die lewe wat God aan ons gegee het – die goddelike asem wat in ‘n sterflike wese ingeblaas is. Dit is liefde in jou, verlange, verantwoordelikheid, heilige rusteloosheid, vreugde en pyn. Dit is wat jou mens maak. Dit is die kern van wie jy is.”

Skielik voel die siel nie meer so ver en verhewe nie. Dit voel soos iets wat regtig saak maak.

Die groot vraag: Wat vra die wêreld van my?

Dr. Anthonissen het in sy toespraak verwys na James Hollis, wat twee kernvrae identifiseer wat elke mens in sy of haar lewe moet beantwoord. Die eerste vraag is: Wat vra die wêreld van my? Dit is die vraag wat die eerste helfte van ons lewens oorheers. Dit begin vroeg. Op skool wil jy inpas. Op universiteit wil jy presteer. By die werk wil jy suksesvol wees. Jy wil hê mense moet van jou hou, jou waardeer, vir jou hande klap wanneer jy ‘n goeie ding doen. En so raak jy ‘n meester in die kuns van mense tevrede stel.

Hy sê dit is nie noodwendig ‘n slegte ding nie. Ons moet ‘n sekere mate van sosiale aanvaarding hê om te oorleef. Maar Hollis waarsku (en Anthonissen stem saam): As jy net aanhou om vir ander te leef, verloor jy iets. Jy raak ‘n gevangene van jou eie beeld. Jy hou so aan om ‘n sekere rol te speel dat jy nie meer weet wie jy is sonder die gehoor nie.

En wat gebeur dan? Ons word leeg.

Vraag nommer twee: Wat vra my siel van my?

Dan kom die tweede vraag. As jy gelukkig is, gebeur dit op ‘n natuurlike manier. As jy minder gelukkig is, gebeur dit met ‘n eksistensiële krisis en baie sjokolade.

Die tweede vraag is: Wat vra my siel van my?

En dis ‘n moeilike een. Want niemand leer jou hoe om dit te antwoord nie. Dis nie soos ‘n wiskundeprobleem met ‘n duidelike formule nie. Dit is eerder soos ‘n GPS wat jy lanklaas opgegradeer het – jy moet eers so bietjie rondry en verdwaal voor jy weer op koers is.

Hierdie vraag verander alles. Dit dwing jou om jou diepste begeertes en waardes te ondersoek. Dit dwing jou om eerlik te wees oor die dinge wat jy net doen omdat dit van jou verwag word en die dinge wat jy doen omdat dit jou diepste wese voed.

Dr. Anthonissen het Dietrich Bonhoeffer aangehaal, wat te midde van oorlog en chaos besef het dat die wêreld ons aanmoedig om groter, sterker, ryker en suksesvoller te wees – maar in daardie soeke verloor ons ons siele.

Nou kyk, dit is radikaal. Want ons is geleer om te streef na meer. Hoër poste, groter huise, beter kaaskoek-resepte. Maar Bonhoeffer sê: Dalk moet jy eerder jou siel red as jou status in die samelewing verbeter.

Dit is nogal ‘n vreemde manier om na die lewe te kyk, nè? Want hoe red mens jou siel? Moet jy op ‘n afgeleë plaas gaan bly en gedigte skryf? Moet jy al jou besittings verkoop en kaalvoet deur die Karoo loop? Gelukkig nie. Dit is nie ‘n oproep om dramaties te wees nie, maar om wakker te word. Die werklike roeping, sê Anthonissen, is om jou siel ongeskonde deur die warboel van die wêreld te dra. Om nie so vasgevang te raak in die strewe na erkenning en mag dat jy vergeet wie jy regtig is nie.

Maar hoe weet ek my siel is aan die praat?

Volgens dr. Anthonissen kan jy dit aan ‘n paar dinge sien:

• Wanneer jy ‘n vreemde gevoel kry dat jy nie meer op die regte pad is nie.
• Wanneer jy begin wonder of daar nie meer aan die lewe is as net oorleef nie.
• Wanneer jy voel jy hardloop, maar jy weet nie meer hoekom nie.
• Wanneer jy ‘n karavaan sien en vir ‘n oomblik dink: “Ek kan alles los en net ry…”

Hy sê: “As jy begin voel dat iets ontbreek – dat jy dalk besig is om die verkeerde droom te leef – dan is dit jou siel wat roep.”

Wat nou? Hoe hoor ek weer my siel?

As die wêreld se geraas jou doof gemaak het vir jou eie siel, is daar net een manier om dit reg te maak: jy moet stil word.

Nie noodwendig mediteer-op-‘n-matjie-met-‘n-wierookstokkie stil nie. Maar stil genoeg om regtig te luister. Dit beteken dalk:

• Meer tyd in die natuur.
• Meer tyd met stories en mense wat jou inspireer.
• Meer tyd in gesprek met God.
• Meer tyd met musiek wat jou aanraak.

Dit beteken dalk ook om ‘n paar dinge te laat gaan. Nie alles nie, net die goed in jou lewe wat eintlik nie regtig saak maak nie.

Die roeping van die siel is liefde

En uiteindelik, sê Anthonissen, is daar een groot ding wat die siel altyd vir ons roep: verbinding. “Die siel roep ons na die ander toe,” sê hy. “Ons vriende. Ons geliefdes. Die vreemdeling wat ook ‘n storie het.”

Die siel roep ons ook na die skepping toe. “Ons het vir te lank hierdie aarde as vanselfsprekend aanvaar. Dit is tyd dat ons besef hoe tragies ons dit verwaarloos het.”

En dan eindig hy met hierdie gerusstelling: “Selfs in die donkerste nag brand ‘n vuur in die siel wat nooit sterf nie.”

So, wat nou?

Hier is die waarheid: Die wêreld gaan aanhou skree vir jou aandag. Dit gaan vir jou sê jy moet vinniger wees, beter wees, méér hê. Maar jou siel fluister. Dit vra vir iets anders.

En dalk, net dalk, is dit tyd om weer regtig te luister.